అన్నమయ్య :
అన్నమయ్య పేరు వినని ఆంధ్రుడు ఉండడు. అతని పాట పాడని తెలుగు వ్యక్తీ ఉండడు. ఆబాలగోపాలానికి తెలిసిన "చందమామ రావే, జాబిల్లి రావే", "జో అచ్చ్యుతానంద జోజోముకుందా" పాటల సృష్టికర్త అన్నమయ్య పసి బాలా హృదయాలలోకి సైతం ప్రవేశించిన మహనీయుడు. కడప జిల్లా రాజంపేట, సిద్ధపటం మండలాల భూభాగంలోని తాళ్ళపాక గ్రామంలో 9-5-1904 సంవత్సరంలో అన్నమయ్య జన్మించాడు. చిన్నప్పట్నుంచి అన్నమయ్య స్వంతంగా పాటలు కట్టి పాడుకునేవాడు. 16 ఏళ్ళ వయసులో అంటే 1424లో మొట్టమొదటిసారి తిరుమల కొండ ఎక్కుతూ ఆశువుగా వెంకటేశ్వర శతకం చెప్పాడు. తనకి వేంకటేశ్వరుడు కలలో కనిపించిన నాటినుంచి రోజుకో పాటను తక్కువ కాకుండా రచించాడు. పాటలకి సాహిత్య గౌరవం ఇవ్వడానికి సంస్కృతంలో సంకీర్తన లక్షణం వ్రాశాడు. రామాయణాన్ని తెలుగులో ద్విపదలో వ్రాశాడు. "శ్రంగార మంజరి" అను ద్విపదను వ్రాశాడు.
ప్రపత్తి అను శరణాగతి యోగమే సర్వజనకోటికి ఉపయుక్త యోగమని విశిష్టాద్వైతం చాటిచెబుతుంది. ప్రపతిలో ముఖ్యమైంది భగవానుని లీలలను అనుభవించి అతని దయను ప్రస్తుతించడమే. ప్రపత్తినే వ్యాసముని అని కూడా అంటారు. వైష్ణవ పరిభాషలో వ్యాసము అంటే భక్తుడు తన ఆత్మను పరిపూర్ణంగా పరమాత్మాధీనం చేయడం. ఈ మత సూత్రాలను వివరించే గేయాలను ఎన్నో రచించాడు. "తందనానా అహి", "బ్రహ్మమొక్కటే" వంటివి ఇందుకు ఉదాహరణలు. శాంత, దాస్య, సఖ్య, వాత్సల్య, మధుర భావాలనే ఐదు భక్తి రూపాలలోనూ అన్నమయ్య వేలాది కీర్తనలు రచించాడు. తన దేవుణ్ణి చూసె "చిన్ని శిశువూ" అంటూ పొంగిపోయాడు. అన్నమయ్య రచనంతా దేశీయమే. అడుగడుగునా సామెతలే. ప్రతి చర్ణంలోనూ నానుడులే. కీర్తన అను ప్రక్రియను ప్రారంచిన మొట్టమొదటి వ్యక్తి అన్నమయ్య. పల్లవి, అనుపల్లవి, చరణం కలిగిన కల్పనకు ప్రారంభకుడు అన్నమయ్య. 32000 సంకీర్తనలను, 12 శతకాలను రచించిన అన్నమయ్య మూర్తీభవించిన తెలుగుతనం .