సతీసహగమనం నిషేధం: "సతీ"అంటే భర్త చనిపోయిన స్త్రీలు, భర్త యొక్క చితి మంటలలో తమంతట తామే దూరి సజీవంగా తెగలబెట్టుకొనే ఆచారము.
చరిత్ర....
సతీ అన్న పదము సతీదేవి నుండి వచ్చింది. శివ పురాణం లో సతీదేవి దక్షుని కూతురు. ఈమె మరో పేరు దాక్షాయని. దక్షుడు తన భర్త అయిన శివున్నిఅవమానించడం భరించలేని దాక్షాయని స్వయంగా మంటల్లో దూకి ఆత్మహత్య చేసుకున్నది. ఈ విధముగా ఆత్మార్పణం గావించిన స్త్రీలును కూడా సతీ అంటారు. అలాగే పతివ్రతలను కూడా సతీ అని వ్యవహరిస్తారు.
🔸దేశవ్యాప్తంగా క్షత్రియ కులాల్లో సతీ సహగమనం ఉండేది. ఉత్తరాదిన రాజ పుత్ర రాజ్యాల్లోను మరియు దక్షిణాదిన కళింగ విజయనగర రాజ్యంలలో కూడా ఈ పద్ధతి అమలులో వుండేది.
🔸ఆనాడు అనగా సుమారు 500 సం"ల క్రితం హంపి విజయనగరాన్ని సందర్సిం చిన ఒక ఫోర్చగీసు యాత్రికుడు సతీ సహగమన వ్యవహారాన్ని స్వయంగా చూసి వ్రాసిన వ్యాసానికి తెలుగు అనువాదం ఈ క్రింది విధంగా ఉంది.
🔸ఈ రాజ్యంలోని ప్రజలందరు విగ్రహారాధ కులే. స్త్రీలు చనిపోయిన తమ భర్తతో బాటు చితిలో దూకి మరణించటం వీరి ఆచారం. దీన్ని వీరు గౌరవ ప్రథమైన చర్యగా భావిస్తారు. భర్త చనిపోయి నప్పుడు.... భార్య బందు వర్గంతో కలిసి రోదిస్తుంది. కాని ఆ రోధన ఒక పరిమితిని దాటితే ఆ స్త్రీ తన భర్తతో బాటు సహగమనానికి సిద్దంగా లేదని భావిస్తారు. ఆమె ఏడుపు మానగానె సహగమనానికి పురికొల్పుతారు. తరతరాలుగా వస్తున్న ఈ ఆచారానికి, సాంప్రదాయానికి భంగం కలిగించ వద్దని భోదిస్తారు. ఆ తర్వాత ఆ మరణించిన వ్వక్తిని కర్రలతో చేసిన వేదిక పై పడుకో బెట్టి పూలతో అలంకరిస్తారు. అతని భార్యను ఒక చిన్న గుర్రంపై కూర్చో బెట్టి శవం వెంబడి పంపుతారు. అప్పుడామె తనకున్న ఆబరణాలనన్నీంటిని ధరించి వుంటుంది. అన్ని రకాల పూలను కూడ ధరించి వుంటుంది. చేతిలో అద్దం కూడ ధరించి వుంటుంది. శవం వెంబడి అనేక సంగీత వాయిద్యాలు, బాజా బజంత్రీలు రాగా వెనుక బందుజన సముదాయ నడుస్తుంతుంది. వీరందరు చాల సంతోషంగా వుంటారు. ఒక వ్వక్తి ఒక వాయ్యిద్యాన్ని వాయిస్తూ ఆస్త్రీ వైపు చూసి ఇలా పాట పాడుతాడు. 'నీవు నీ భర్తను చేరడానికి వెళుతున్నావు..... ' దానికి ఆ స్త్రీ దానికి సమాదానంగా 'అవును నేను నా భర్త వద్దకు వెళుతున్నాను.... అని పాట ద్వారా తెలుపుతుంది.
*తంతు*
భర్త శవాన్ని శ్మశానానికి తీసుకెళ్లి అక్కడ అదివరకే సిద్దంచేసిన వేధిక (చితి) పై పెడ్తారు., మరణించిన వ్వక్తి యొక్క దగ్గరి బందువు ఒకరు తన తల మీద ఒక నీటితో నిందిన కుండను ఎత్తుకొని చేతిలో ఒక కాగడా ధరించి ఆ వేదిక చితి తుట్టు మూడుసార్లు తిరుగుతాడు. ప్రతి చుట్టుకు ఆ కుండకు ఒక రంధ్రం చేస్తారు. చివరగా ఆ కుండను అక్కడ పడేసి ఆ కాగడాను శవాని పడుకోబెట్టిన కట్టెల వేదికపైకి విసురుతాడు. అప్పుడు అక్కడ వున్నవారు శవానికి నిప్పు పెడతారు. శవం కాలాక అతని భార్య పూజారులతో కలిసి అక్కడకొస్తుంది. వారు ఆమె పాదాలను కడిగి వారి ఆచారాలకు సంబంధించిన కార్యక్రమా లు చేస్తారు. అప్పుడు ఆమె తన చేతు లతో తన మీదున్న ఆభరాణాలను తీసి తన బందువులైనస్త్రీలకుపంచిఇస్తుంది. అమెకు కొడుకులున్నచో వారిని తనకు ముఖ్యమైనబందువులకుఅప్పజెప్తుంది. ఆమె శరీరం పైనున్న వన్ని తీసేశాక అమెకు ఒక సాధారణ పశుపు బట్టను కట్టబెట్టతారు. ఆమె బందువులు ఆమె చేతిని పట్టుకోగా ఆమె మరో చేతిలో ఒక కొమ్మను పట్టుకొని వుంటుంది. ఆమెను మూడు సార్లు ఆ చితి చుట్టు తిప్పుతారు. అప్పుడు ఒక చాపను ఆమెకు ముందు అడ్డంగా పట్టుకుని చితి మంటలు కనబడకుండా చేస్తారు. అప్పుడు ఒక బట్ట, బియ్యం, దువ్వెన అద్దం తమాపాకులు, వంటి వాటిని ఆ మంటలో పడేస్తారు. ఇవన్నీ తన భర్త తరుపున వస్తువులని వారి నమ్మకం. చివరగా ఆమె అక్కడున్న వారందరి వద్ద శలవు తీసుకొని నెత్తిన నూనెతో నిండిన కుండతో తనంత తాను ధైర్యంగామండుచున్న అగ్ని కీలలోనికి ప్రవేశిస్తుంది. వెనువెంటనే, అప్పటికే చేతులలో కర్రలతో సిద్దంగా వున్న ఆమె బందువులు అందరూ ఆ కర్రలతో అమెను కప్పేస్తారు. ఆ తర్వాత బిగ్గరగా తమ విచారన్ని వ్వక్త పరుస్తారు. ఈ విధానము చాల ధైర్యంతో కూడు కున్నదే గాక నాకు చాల ఆచ్చ్యారాన్ని కలిగించింది. ఈ పద్ధతి ఇక్కడి అధికా రులకే గాక రాజుకు కూడా వర్తిస్తుంది. ఒక వేళ ఎవరికైనా చాల మంది భార్యలు వుంటే అతని మరణానంతరం వారందరూ ఇలా అగ్నిప్రవేశం చేయు వలసిందే. తెలుగు వారికి మాత్రం ఈ అచారంలో కొంత మార్పు ఉంది. వారు శవాన్ని భూమిలో పూడ్చి పెడతారు గనుక .... భర్త శవాన్ని పూడ్చి పెట్టే గోతిలోనె భార్య కొరకు ఇంకో స్థానం సిద్దం చేసారు. భర్త శవానికి ప్రక్కన భార్యను పడుకోబెట్టి ఇద్దరిని పూడ్చి పెడ్తారు. అప్పుడు భార్య కూడా మరణిస్తుంది.
నేటి పరిస్థితి...
సతీ సహగమన ఆచారాన్ని మొదటిసా రిగా 1515 లో గోవాలో పోర్చుగీసు వారు నిషేధించారు.తరువాత డచ్ వారు, ఫ్రెంచివారు, చించురావారు, పాండిచ్చెరి వారు నిషేధించారు. 1798 లో బ్రిటీషు వారు కలకత్తాలో సతీసహ గమనాన్ని నిషేధించారు. బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సివారు 1817 లో నిర్వహించిన సర్వేలో బెంగాల్ రాష్ట్రంలో 700 విధవరాళ్ళు సజీవంగా సతీసహగమనా నికి బలయ్యారు. 1812 నుండి ప్రముఖ సంఘ సంస్కర్త రాజారామ్మోహన్ రాయ్ సతీసహగమన వ్యతిరేక చర్యలు చేపట్టారు.
🔸1987 లో రాజస్థాన్ ప్రభుత్వం వారు 'సతి ప్రివెన్షన్ యాక్ట్'ను రూపొందించా రు. దీని ప్రకారం సతి సహగమనాన్ని ప్రోత్సహించడం క్షమించరాని నేరం. భారత దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన నాటి నుండి ఇప్పటి వరకూ 40 కేసులు మాత్రమే వెలుగులోకి వచ్చాయి.